De energietransitie vormt een enorme uitdaging voor onze samenleving, economie én leefomgeving. De gevolgen hiervan worden langzaam zichtbaar, zo ook in het Zuid-Limburgse landschap van plateau’s, heuvels en dalen. Het belang van gedegen en zorgvuldig onderzoek naar de mogelijkheden en beperkingen van ons landschap is daarbij evident; deze noodzaak wordt versterkt door zaken zoals Nationaal Landschap Zuid-Limburg en de mogelijke komst van de Einstein Telescope.

In opdracht van de Provincie Limburg heeft HeusschenCopier Landschapskracht een landschappelijke verdiepingsstudie uitgevoerd als bouwsteen voor de Regionale Energie Strategie 2.0 (RES) Zuid-Limburg. Het doel van de studie is het inzichtelijk maken van waar het opwekken van duurzame energie (onder voorwaarden) landschappelijk verantwoord wordt geacht en waar het vanuit het landschap bezien ongewenst is om energieopwekking uit zon of wind een plaats te bieden. Leidend hierin is het laadvermogen van het landschap, zonder daarbij richting een specifiek kwantitatief doel te werken. In de studie wordt de energietransitie beschouwd met een analyse van GIS-data, ondersteund door een ontwerpende benadering. Deze combinatie maakt dat objectiviteit richtinggevend is geweest voor de vraagstelling, zonder te vervallen in een hang naar volledigheid of wetenschappelijkheid.

De basis voor de studie wordt gevormd door de landschappelijke onderlegger, zoals is opgesteld voor het Handvat Kernkwaliteiten Nationaal Landschap Zuid-Limburg. Aan de hand van de ontwikkelde objectieve systematiek is de kwantitatieve dichtheid van de Zuid-Limburgse landschappelijke kernkwaliteiten (reliëf, groen karakter, cultuurhistorie en contrast tussen open-besloten) in beeld gebracht. Door de kernkwaliteiten middels GIS te kwantificeren is het mogelijk om de landschappelijk meest geschikte locaties voor de opwek van duurzame energie op kaart te genereren. Het resultaat hiervan is het bruto potentieel zoekgebied voor zonnevelden. Verder zorgt een set aan leidende beginselen en ontwerpprincipes voor maatwerk op het gebied van landschappelijk laadvermogen, positionering en verschijningsvorm. Daarnaast zijn er voor het plaatsen van windturbines diverse plaatsingsconcepten ontwikkeld en getest aan de visueel-ruimtelijke impact.

De studie vormt een aanvulling op het reeds verschenen Handvat Kernkwaliteiten Nationaal Landschap Zuid-Limburg. De resultaten kunnen door initiatiefnemers en gemeentes worden meegenomen om te komen tot de opwek van duurzame energie op de landschappelijk meest geschikte locaties.

Het rapport is hier te bekijken.